Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cancer Cell αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο το στρες μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη και εξάπλωση των καρκινικών όγκων. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το χρόνιο στρες προκαλεί την παραγωγή κολλώδους ιστού από λευκά αιμοσφαίρια, γνωστά ως ουδετερόφιλα, που διευκολύνουν την εισβολή των καρκινικών κυττάρων στους ιστούς.
Η έρευνα, που διεξήχθη από ομάδα του Cold Spring Harbor Laboratory στη Νέα Υόρκη, πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια με καρκίνο του μαστού. Όταν τα ποντίκια βρέθηκαν σε συνθήκες στρες, ο κίνδυνος εξάπλωσης του καρκίνου αυξήθηκε κατά δύο έως τέσσερις φορές.
Παρόλο που η μελέτη υποστηρίζει ότι το στρες επιταχύνει την ανάπτυξη του καρκίνου, δεν αποδεικνύει ότι το στρες αποτελεί τον αρχικό παράγοντα για τη δημιουργία όγκων. Επιπλέον, το στρες επηρεάζει και άλλες λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως την καταστολή της δράσης βασικών ανοσοκυττάρων, και καθιστά τους πνεύμονες πιο ευνοϊκό περιβάλλον για τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων.
«Το άγχος είναι κάτι που δεν μπορούμε να αποφύγουμε σε ασθενείς με καρκίνο», είπε ο Δρ. Xue-Yan He, ερευνητής στο Cold Spring Harbor Laboratory, και πρόσθεσε:
«Μπορείτε να φανταστείτε ότι, εάν διαγνωστείτε, δεν θα μπορείτε να σταματήσετε να σκέφτεστε την ασθένεια ή την ασφάλεια ή την οικογένεια. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πώς το άγχος λειτουργεί πάνω μας».
Τα ποντίκια είχαν όγκους στο στήθος και καρκίνο που είχε εξαπλωθεί στους πνεύμονές τους. Χωρίστηκαν σε μια ομάδα ελέγχου και μια ομάδα που θα τίθετο σε στρεσογόνες συνθήκες.
Στη μελέτη τους, τα στρεσαρισμένα ποντίκια εμφάνισαν μεγαλύτερη ανάπτυξη όγκου και εξάπλωση στους πνεύμονες από ποντίκια που δεν βρίσκονταν κάτω από αγχωτικές συνθήκες, όπως το να βρίσκονται υπό συνεχές έντονο φως, να κάθονται σε κεκλιμένο κλουβί, να ακούνε δυνατό θόρυβο και να στερούνται τροφής.
Ο Δρ. Mikala Egeblad, ο οποίος συνυπέγραψε τη μελέτη, είπε: «Είδα αυτή την τρομακτική αύξηση στις μεταστατικές βλάβες σε αυτά τα ζώα. Ήταν έως και τετραπλάσια η αύξηση των μεταστάσεων».
Το στρες προκάλεσε επίσης μείωση στον αριθμό των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως τα Τ κύτταρα και τα κύτταρα φυσικού φονέα (NK), ενώ αύξησε τον αριθμό των ουδετερόφιλων που ταξιδεύουν από την κυκλοφορία του αίματος και εισέρχονται στους όγκους.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η ορμόνη του στρες κορτικοστερόνη προώθησε την εξάπλωση του καρκίνου και προκάλεσε τον σχηματισμό βλαβών στους πνεύμονες των ποντικών.
Επιπλέον, εναπόθεσε περισσότερη πρωτεΐνη η οποία ονομάζεται φιμπρονεκτίνη και προωθεί την εισβολή των καρκινικών κυττάρων και οδήγησε σε μείωση των Τ κυττάρων, τα οποία φυσιολογικά καταστέλλουν την ανάπτυξη του καρκίνου. Τα στρεσαρισμένα ποντίκια είχαν επίσης περισσότερα ουδετερόφιλα που κυκλοφορούσαν στην κυκλοφορία του αίματος.
Τα ουδετερόφιλα απελευθερώνουν NETs, ή δίκτυα DNA και πρωτεϊνών που μοιάζουν με ιστό, τα οποία κανονικά μας προστατεύουν ενάντια σε εισβολείς μικροοργανισμών παγιδεύοντας και σκοτώνοντάς τους.
Τρία τεστ, ίδια αποτελέσματα
Για να επιβεβαιώσουν ότι το άγχος πυροδοτεί το σχηματισμό NETs, ο Δρ. He και οι συνεργάτες του πραγματοποίησαν τρία τεστ. Αρχικά, οι ερευνητές αφαίρεσαν ουδετερόφιλα από τα ποντίκια χρησιμοποιώντας αντισώματα. Στη συνέχεια, εγχύθηκε στα ζώα ένα φάρμακο που διαταράσσει το NET.
Τέλος, εξέτασαν ποντίκια των οποίων τα ουδετερόφιλα δεν ανταποκρίνονταν στα γλυκοκορτικοειδή. Είναι αξιοσημείωτο ότι και τα τρία τεστ έδωσαν σταθερά αποτελέσματα, σύμφωνα με τον Δρ. He.
«Τα ποντίκια που είχαν στρες δεν ανέπτυξαν περισσότερες μεταστάσεις, υποδεικνύοντας τον κρίσιμο ρόλο των ουδετερόφιλων και του σχηματισμού NET στη μετάσταση καρκίνου που προκαλείται από στρες».
Η ομάδα διαπίστωσε επίσης ότι το χρόνιο στρες προκάλεσε το σχηματισμό NET για να τροποποιήσει τον πνευμονικό ιστό ακόμη και σε ποντίκια χωρίς καρκίνο. Ο Δρ. Egeblad είπε: «Σχεδόν προετοιμάζει τον ιστό για καρκίνο».
Τα φάρμακα που στοχεύουν σχηματισμούς NETs θα έχουν ως στόχο να αλλάξουν το περιβάλλον γύρω από έναν αναπτυσσόμενο όγκο σε μια προσπάθεια να επιβραδύνουν ή να σταματήσουν την ανάπτυξή του. Τα πολλά υποσχόμενα φάρμακα μπορεί να μειώσουν τη φλεγμονή που θα αποθάρρυνε τη μετάσταση του όγκου.
Το κύριο συμπέρασμα, σύμφωνα με την καθηγήτρια του Cold Spring Harbor Lab, Linda Van Aelst, είναι ότι «η μείωση του άγχους πρέπει να αποτελεί συστατικό της θεραπείας και της πρόληψης του καρκίνου».
