Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι για να καταπιούμε συνεργάζονται 50 μύες και νεύρα προκειμένου να μετακινήσουν την τροφή ή τα υγρά από το στόμα στο στομάχι.
Δυσφαγία είναι ο ιατρικός όρος για τη δυσκολία στην κατάποση. Μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών, αλλά είναι πιο συχνή στους ηλικιωμένους. Έρευνες δείχνουν ότι ένας στους έξι ενήλικες αναφέρει ότι αντιμετωπίζει δυσκολία στην κατάποση.
Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες δυσφαγίας, συμπεριλαμβανομένων νευρολογικών και μυϊκών διαταραχών, τραυματισμών του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού, παρενέργειες από κάποια φαρμακευτική αγωγή και δομικά προβλήματα με το στόμα ή τον οισοφάγο.
Ανάλογα με την υποκείμενη αιτία και σοβαρότητα, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει διατροφικές προσαρμογές, θεραπεία κατάποσης, φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση.
Τύποι δυσφαγίας
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι δυσφαγίας: η στοματοφαρυγγική και η οισοφαγική. Ο τύπος της δυσφαγίας που έχετε θα βασίζεται στο σημείο και την αιτία της δυσκολίας στην κατάποση.
- Στοματοφαρυγγική δυσφαγία: Η στοματοφαρυγγική δυσφαγία προκαλεί δυσκολίες στην μάσηση ή στην κατάποση και μετακίνηση υγρού ή τροφής από το στόμα στον λαιμό. Εμφανίζεται λόγω προβλημάτων με τα νεύρα ή τους μύες του στόματος, του φάρυγγα ή του άνω οισοφαγικού σφιγκτήρα (μυϊκή βαλβίδα στο πάνω μέρος του οισοφάγου).
- Οισοφαγική δυσφαγία: Η οισοφαγική δυσφαγία σχετίζεται με δυσκολία στη διέλευση τροφής και υγρών μέσω του οισοφάγου. Ένας πιο στενός ή με φλεγμονή οισοφάγος ή προβλήματα με τους μύες στον οισοφάγο μπορεί να προκαλέσουν αυτού του είδους τη δυσφαγία.
Συμπτώματα δυσφαγίας
Όταν έχετε δυσφαγία, μπορεί να έχετε πρόβλημα στην μάσηση. Μπορεί επίσης να έχετε προβλήματα με την έναρξη ή την ολοκλήρωση μιας κατάποσης όταν τρώτε ή πίνετε. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να χρειάζεστε περισσότερη προσπάθεια ή χρόνο για να καταπιείτε τροφές και ποτά. Άλλα πιθανά συμπτώματα δυσφαγίας:
- Αίσθηση ότι η τροφή έχει κολλήσει στον λαιμό ή κάπου στο στήθος σας
- Πόνος ή δυσφορία κατά την κατάποση
- Βήχας, σάλια ή πνιγμός όταν τρώτε ή πίνετε
- Βήχας ή ανάγκη για “να καθαρίσετε τον λαιμό” σας μετά από φαγητό ή ποτό
- Αλλαγές στην φωνή μετά από φαγητό ή ποτό (όπως γουργουρητό ή βραχνή φωνή)
- Διέλευση τροφής ή υγρών από την μύτη (ρινική παλινδρόμηση)
- Συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού
- Αίσθημα καούρας μετά το φαγητό ή το ποτό
- Δυσκολεύεστε να συντονίσετε την κατάποση και την αναπνοή σας, ενώ τρώτε ή πίνετε
- Ακούσια απώλεια βάρους
Δυσφαγία: Αιτίες
Οποιαδήποτε διαταραχή στην λειτουργία των μυών, των νεύρων ή των δομών στο στόμα και τον λαιμό μπορεί να οδηγήσει σε δυσφαγία.
Αιτίες στοματοφαρυγγικής δυσφαγίας
Προβλήματα με το στόμα και το πίσω μέρος του λαιμού μπορεί να προκαλέσουν στοματοφαρυγγική δυσφαγία. Πιθανές αιτίες:
- Νευρολογικές διαταραχές: Καταστάσεις που διαταράσσουν τα νευρικά σήματα που ελέγχουν τους μύες της κατάποσης, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, εγκεφαλική παράλυση, Πάρκινσον, πολλαπλή σκλήρυνση και Αλτσχάιμερ, μπορεί να οδηγήσουν σε στοματοφαρυγγική δυσφαγία.
- Μυϊκές διαταραχές: Καταστάσεις που προκαλούν μυϊκή αδυναμία ή επηρεάζουν τον συντονισμό των μυών στο στόμα και τον λαιμό, όπως μυϊκή δυστροφία, μπορεί να προκαλέσουν στοματοφαρυγγική δυσφαγία.
- Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα, ειδικά αυτά που επηρεάζουν την μυϊκή λειτουργία ή αλλάζουν τα νευρικά σήματα, μπορεί να οδηγήσουν σε στοματοφαρυγγική δυσφαγία παρεμποδίζοντας τη συντονισμένη διαδικασία κατάποσης. Τα φάρμακα που προκαλούν ξηροστομία μπορεί επίσης να κάνουν την κατάποση πιο δύσκολη.
- Δομικές ανωμαλίες: Αν και σπάνια, η στένωση του λαιμού λόγω στενώσεων του οισοφάγου (μη φυσιολογική σύσφιξη του λαιμού) ή πιθανός όγκος στο κεφάλι ή τον αυχένα μπορεί να εμποδίσει τη διέλευση τροφής μέσω του οισοφάγου, προκαλώντας στοματοφαρυγγική δυσφαγία.
Αιτίες οισοφαγικής δυσφαγίας
Προβλήματα με τον οισοφάγο μπορεί να προκαλέσουν οισοφαγική δυσφαγία. Πιθανές αιτίες:
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Η χρόνια παλινδρόμηση οξέος μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και ουλές στον οισοφάγο, οδηγώντας σε οισοφαγική δυσφαγία.
- Δομικά προβλήματα: Η στένωση του λαιμού λόγω δομικής κατασκευής ή εξαιτίας κάποιου όγκου μπορεί να μπλοκάρει μέρος του οισοφάγου και να εμποδίσει την κίνηση της τροφής μέσω του λαιμού, προκαλώντας οισοφαγική δυσφαγία.
- Διαταραχές της κινητικότητας του οισοφάγου: Καταστάσεις που προκαλούν μη φυσιολογικές μυϊκές κινήσεις ή σπασμούς, όπως η αχαλασία (οισοφαγικός σπασμός), μπορεί να επηρεάσουν την κίνηση της τροφής μέσω του οισοφάγου και να οδηγήσουν σε δυσφαγία.
- Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα: Μια χρόνια φλεγμονώδης κατάσταση κατά την οποία συσσωρεύονται ηωσινόφιλα (ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων) στον οισοφάγο, προκαλώντας φλεγμονή και πρήξιμο, καταστάσεις που μπορεί να δυσκολέψουν τη διέλευση της τροφής μέσω του οισοφάγου.
