Το ουρικό οξύ δεν είναι κάτι ξένο προς τον οργανισμό μας, αφού δημιουργείται φυσιολογικά στο σώμα μας. Τα υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος μπορούν να προκαλέσουν αρκετά προβλήματα στον οργανισμό και συνήθως γίνονται αντιληπτά αφού έχουν εμφανιστεί συμπτώματα. Ας δούμε όμως αναλυτικότερα τι είναι το ουρικό οξύ, τα αίτια, τα συμπτώματα καθώς και τους τρόπους αντιμετώπισής του.
Τι είναι το ουρικό οξύ
Το ουρικό οξύ είναι μια ουσία, η οποία παράγεται φυσιολογικά στον οργανισμό, καθώς μεταβολίζονται οι πουρίνες στο σώμα. Οι πουρίνες είναι μία ομάδα πρωτεϊνών στα κύτταρα. Οι πουρίνες υπάρχουν στον οργανισμό ή προσλαμβάνονται μέσω διαφόρων τροφών. Όταν το σώμα, λοιπόν, διασπά τις πουρίνες παράγεται το ουρικό οξύ. Όταν το ουρικό οξύ παραχθεί, οδηγείται μέσω του αίματος στα νεφρά. Εκεί φλιρτράρεται κι αποβάλλεται από τον οργανισμό μέσω των ούρων.
Το ουρικό οξύ διαλύεται στο αίμα στο μεγαλύτερο μέρος του και το υπόλοιπο αποβάλλεται. Αν, όμως, παραχθεί παραπάνω ουρικό οξύ ή αυτό δεν αποβάλλεται επαρκώς, τότε η συγκέντρωσή του αυξάνεται στο αίμα. Σε αυτήν την περίπτωση, δημιουργείται μία παθολογική κατάσταση, η οποία ονομάζεται υπερουριχαιμία. Πρόκειται για μία κατάσταση, η οποία μπορεί εύκολα να ανιχνευθεί μέσω μίας απλής εξέτασης αίματος. Άλλες παθολογικές καταστάσεις, που σχετίζονται με το αυξημένο ουρικό οξύ στον οργανισμό είναι η ουρική αρθρίτιδα, μία φλεγμονή των αρθρώσεων, ή νεφρική νόσος, όπως είναι οι πέτρες στα νεφρά.
Αν και ασυμπτωματικοί, ένας στους πέντε ανθρώπους παρουσιάζουν υψηλότερες τιμές ουρικού οξέος στον οργανισμό από το φυσιολογικό. Οι φυσιολογικές τιμές ουρικού οξέος στο αίμα βρίσκονται ανάμεσα στα 3,5 και 6,8 mg/dl.
Αίτια και συμπτώματα ουρικού οξέος
Αιτίες αύξησης ουρικού οξέος
Όπως προαναφέρθηκε, το αυξημένο ουρικό οξύ στο αίμα είναι μία κατάσταση, που ονομάζεται υπερουριχαιμία. Η υπερουριχαιμία ενδέχεται να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση ο βασικός αιτιολογικός παράγοντας είναι η αυξημένη συγκέντρωσή του είτε επειδή αυτό παράγεται σε μεγαλύτερο βαθμό ή επειδή δεν αποβάλλεται επαρκώς από τον οργανισμό μέσω των νεφρών. Είτε, λοιπόν, υπάρχει αυξημένη πρόσληψη πουρινών, που οδηγεί σε αυξημένο μεταβολισμό τους και κατ΄επέκταση σε αύξηση του ουρικού οξέος ή κάποια κυτταρική καταστροφή, η οποία εμποδιζει την επαρκή απέκκρισή του από το σώμα.
Σε γενικές γραμμές, το ουρικό οξύ αυξάνεται όταν κανείς καταναλώνει τρόφιμα με πουρίνες σε μεγάλο βαθμό ή όταν οι νεφροί αδυνατούν να το αποβάλουν αποτελεσματικά. Έτσι, οδηγείται σε αυξημένο μεταβολισμό αυτών των πρωτεϊνών και στη συνέχεια σε αυξημένο ουρικό οξύ. Πολλές φορές, η αύξηση του ουρικού οξέος είναι αποτέλεσμα και άλλων παθολογικών καταστάσεων.
Τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στον οργανισμό μπορεί επίσης να οφείλονται είτε σε υπερβολική κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πουρίνες, είτε σε αδυναμία του οργανισμού να αποβάλλει την περίσσεια.
Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες είναι οι παρακάτω:
- Κόκκινο κρέας
- Εντόσθια (συκώτι, νεφρά, γλυκάδια)
- Αυγά
- Μαγιά
- Μπύρα
- Αμύγδαλα
- Θαλασσινά όπως οι γαρίδες, τα μύδια, τα χτένια, το αυγοτάραχο
- Μικρά ψάρια όπως οι σαρδέλες,το σκουμπρί, η ρέγκα, οι αντζούγιες
- Κάποια λαχανικά και όσπρια όπως το σπανάκι, το κουνουπίδι, τα σπαράγγια, ο αρακάς, τα φασόλια, τα μανιτάρια, η ντομάτα και οι φακές
- Ψωμί και δημητριακά ολικής άλεσης
- Πλιγούρι βρώμης
- Πίτουρο και φύτρο σιταριού
Συνοπτικά, αναφέρουμε άλλες αιτίες αύξησης του ουρικού οξέος είναι οι εξής:
- Λήψη διουρητικών
- Κατάχρηση αλκοόλ
- Τρόφιμα πλούσια σε πουρίνες (συκώτι, εντόσθια, σαρδέλες, ρέγγες, αλλαντικά, αποξηραμένα φασόλια, μπίρες, αρακάς, μανιτάρια, αντζούγιες)
- Γενετική προδιάθεση
- Θυρεοειδής
- Νεφρολιθίαση
- Υπέρταση
- Ποδάγρα
- Υπερβολική άσκηση
- Λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων
- Παχυσαρκία
- Καρδιοπάθειες
- Νεφρική ανεπάρκεια
- Χημειοθεραπείες
- Ψωρίαση
Αυξημένο ουρικό οξύ: Τα πιο κοινά συμπτώματα
Τις περισσότερες φορές, το αυξημένο ουρικό οξύ δεν σχετίζεται με άμεσα κι εμφανή συμπτώματα. Για αυτό, είναι σημαντικό να μην αμελεί κανείς τις εξετάσεις αίματος. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να εμφανίσει κανείς συμπτώματα, τα οποία μπορεί να υποδηλώνουν αυξημένο ουρικό οξύ στο αίμα. Τα πιο κοινά είναι τα εξής:
- Απότομος πόνος αρθρώσεων, που οφείλεται σε ουρική αρθρίτιδα. Πρόκειται για μία παθολογική κατάσταση, κατά την οποία συσσωρεύονται κρύσταλλοι ουρικού οξέος στις αρθρώσεις. Συνοδεύεται από οξύ πόνο στις αρθρώσεις, πυρετό ή ακόμη και απολέπιση του δέρματος στην περιοχή των αρθρώσεων.
- Διόγκωση και κοκκίνισμα στην άρθρωση του μεγάλου δάχτυλου του ποδιού. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται ποδάγρα.
- Συσσώρευση πέτρας στα νεφρά. Μάλιστα αυτές οι πέτρες ενδέχεται να μην εντοπιστούν, παρά μόνο όταν προσκολληθούν στον ουρητήρα. Τότε, παρουσιάζεται επώδυνη ούρηση, εμφάνιση αίματος στα ούρα, συμπτώματα ναυτίας ή κι εμετός.
Θεραπεία και αντιμετώπιση για το ουρικό οξύ
Η θεραπεία και αντιμετώπιση του αυξημένου ουρικού οξέος εξαρτάται από το αίτιο που το προκάλεσε. Γενικά, για τη μείωσή του συστήνεται η υιοθέτηση μιας πιο υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής και η απώλεια βάρους, όταν αυτό είναι άνω των φυσιολογικών ορίων.
Η καθημερινή, μέτριας έντασης άσκηση, προσφέρει σημαντικά οφέλη στη διαχείρισή του. Καλό είναι να αναφερθεί, πως η απότομη απώλεια κιλών μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα μιας και σχετίζεται με αύξηση των επιπέδων του.
Η κατάλληλη διατροφή περιλαμβάνει απαραίτητα την καθημερινή κατανάλωση πολλών υγρών, καθώς και φρούτων και λαχανικών. Η επαρκής κατανάλωση νερού βοηθά στη γρηγορότερη αποβολή του ουρικού οξέος από τα νεφρά. Αν τα ροφήματα βοτάνων ανήκουν στις αγαπημένες σας συνήθειες, μπορείτε να δοκιμάσετε την πιπερόριζα, το γαϊδουράγκαθο, το τριφύλλι (alfalfa), την πικραλίδα και την κολλιτσίδα, μιας και είναι ωφέλιμα στην αντιμετώπισή του.
Έρευνες έχουν δείξει πως η ένταξη των κερασιών και της βιταμίνης C στη διατροφή, βοηθά στη μείωση των τιμών του ουρικού οξέος αλλά και στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας. Το ίδιο ισχύει και για τον καφέ. Σε έρευνα καταγράφηκε πως τα άτομα που πίνουν καφέ, έχουν μειωμένες πιθανότητες να αναπτύξουν ουρική αρθρίτιδα. Η μέτρια κατανάλωση κρασιού έχει δείξει σε ορισμένες μελέτες πως μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά.
Η ζάχαρη καλό είναι να αποφεύγεται αφού υπάρχει θετική συσχέτιση με το αυξημένο ουρικό οξύ. Αντίθετα, η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλών λιπαρών μειώνει τα επίπεδά του.
Το ουρικό οξύ αυξάνεται σε περιόδους παρατεταμένης νηστείας. Για αυτό το λόγο, είναι πολύ σημαντική η τήρηση σταθερού προγράμματος διατροφής, με μικρά και συχνά γεύματα.
Αναλόγως της σοβαρότητας της κατάστασης και αν έχει προκληθεί κάποιο πρόβλημα υγείας, όπως π.χ ουρική αρθρίτιδα, ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπισή του. Σε κάθε περίπτωση, συστήνουμε την άμεση επικοινωνία με το γιατρό σας, εάν διαγνωστείτε με επίπεδα ουρικού οξέος εκτός των φυσιλογικών τιμών.
