Η φερριτίνη είναι ο δείκτης που μας δείχνει τα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό και βρίσκεται κυρίως στα κύτταρα του ήπατος. Ο σίδηρος αποτελεί απαραίτητο ιχνοστοιχείο του οργανισμού, μιας και συμμετέχει στη μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς, στο σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων και αιμοσφαιρίνης, στην παραγωγή ενέργειας, καθώς και στο φυσιολογικό μεταβολισμό. Ακόμη, συμβάλλει στη μείωση της κούρασης, της κόπωσης αλλά και στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Το σώμα χρησιμοποιεί όσο σίδηρο χρειάζεται από τις τροφές για να πραγματοποιήσει τις παραπάνω διαδικασίες και την περίσσεια την αποθηκεύει μέσω της φερριτίνης. Όταν τα επίπεδα σιδήρου μειώνονται, η φερριτίνη απελευθερώνει σταδιακά μέρος από τον αποθηκευμένο, ώστε να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού. Εάν η πρόσληψη σιδήρου είναι σταθερά χαμηλή για μεγάλο χρονικό διάστημα, η φερριτίνη μειώνεται με κίνδυνο εμφάνισης σιδηροπενίας.
Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε πως ο ρόλος της φερριτίνης είναι πολύ σημαντικός και πως η διατήρηση των επιπέδων της σε φυσιολογικά επίπεδα είναι αναγκαίος για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού.
Ποιές είναι οι φυσιολογικές τιμές φερριτίνης;
Η μέτρηση της φερριτίνης στο αίμα παρέχει μια καλή εικόνα για τα συνολικά αποθέματα σιδήρου στο σώμα. Το κλειδί για τη διατήρηση των επιπέδων φερριτίνης σε φυσιολογικά επίπεδα είναι η λήψη επαρκούς ποσότητας σιδήρου.
Οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας χρειάζονται 18mg ημερησίως, ποσότητα που μειώνεται στα 8mg μετά την εμμηνόπαυση. Στους άνδρες, η αναγκαία ημερήσια πρόσληψη είναι τα 8mg.
Οι φυσιολογικές τιμές της είναι:
Άνδρες: 24-336 ng/ mL
Γυναίκες: 11-307 ng/ mL
Μπορεί να παρατηρηθούν μικρές διαφορές στις παραπάνω τιμές από εργαστήριο σε εργαστήριο, αναλόγως της μεθόδου προσδιορισμού που χρησιμοποιείται. Επίσης, τα όρια μπορεί να αλλάξουν σε άτομα που πάσχουν από διάφορες παθήσεις.
Τα αποτελέσματα των τιμών της φερριτίνης μπορεί να επηρεαστούν από:
· Τη διατροφή
· Την ηλικία
· Φαρμακευτικές αγωγές
· Μετάγγιση αίματος (έως 4 μήνες πριν)
· Ακτινογραφία (έως 3 ημέρες πριν)
· Φλεγμονές
Σε κάθε περίπτωση, ο γιατρός σας είναι αυτός που θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα βάσει του ιστορικού σας.
Χαμηλή φερριτίνη – Αίτια
Εάν η τιμή της φερριτίνης είναι χαμηλότερη των φυσιολογικών ορίων, σημαίνει πως υπάρχει ανεπάρκεια σιδήρου. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μη επαρκή πρόσληψη σιδήρου, κάτι που παρατηρείται συχνά σε ανθρώπους που ακολουθούν αυστηρά χορτοφαγική διατροφή. Εκτός αυτού, άλλες αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλή φερριτίνη είναι:
· Υπερβολική αιμορραγία κατά την έμμηνο ρύση
· Εγκυμοσύνη
· Έντονη σωματική άσκηση
· Ορμονικές διαταραχές
· Οξύ πεπτικό έλκος
· Σιδηροπενική αναιμία
· Αιμοκάθαρση
· Αδένωμα του γαστρεντερικού συστήματος
· Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
· Καρκίνος του παχέος εντέρου
· Χειρουργικές επεμβάσεις στο γαστρεντερικό
Χαμηλή φερριτίνη – Συμπτώματα
Σε αντίθεση με άλλες ελλείψεις του οργανισμού που δεν παρουσιάζουν κάποια συγκεκριμένη συμπτωματολογία, η χαμηλή φερριτίνη έχει πληθώρα συμπτωμάτων. Στα πιο κοινά ανήκουν το αίσθημα κόπωσης,η αδυναμία στα πόδια, η ατονία, η απώλεια αντοχής και η ζάλη. Επιπλέον, μπορεί να παρατηρηθεί διαταραχή της συγκέντρωσης και μειωμένη ικανότητα μνήμης, αίσθημα ταχυκαρδίας, δύσπνοια ακόμα και λιποθυμία.
Σε κάποιες περιπτώσεις, τα μειωμένα επίπεδα φερριτίνης μπορεί να οδηγήσουν σε χλωμή όψη δέρματος και να προκαλέσουν αλλοιώσεις στο δέρμα, τα νύχια και τα μαλλιά. Μάλιστα, ένα πολύ συχνό φαινόμενο είναι η τριχόπτωση, που όμως αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά λαμβάνοντας κάποιο συμπλήρωμα σιδήρου. Σε πιο σοβαρές καταστάσεις μπορεί να αναπτυχθούν σχισμές στις γωνίες του στόματος, κοιλονυχία και νευρολογικά σύνδρομα.
Εάν βιώνετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, καλό θα είναι να προγραμματίσετε άμεσα αιματολογικό έλεγχο και επίσκεψη στον γιατρό σας, ώστε να αποκλειστούν άλλα πιθανά παθολογικά αίτια και να ακολουθήσετε την κατάλληλη θεραπεία.
Ποιά είναι η θεραπεία για τη χαμηλή φερριτίνη;
Εάν διαγνωσθήκατε με χαμηλή φερριτίνη, μην αγχώνεστε. Παρακάτω, σας παρουσιάζουμε τους τρόπους για την αναπλήρωσή της, που φυσικά σχετίζονται με την πρόσληψη σιδήρου.
Ο καλύτερος τρόπος για την αύξηση της φερριτίνης είναι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε σίδηρο. Οι μορφές σιδήρου είναι δύο: ο αιμικός σίδηρος, που υπάρχει στις τροφές ζωικής προέλευσης, και ο μη αιμικός σίδηρος, που υπάρχει στις τροφές φυτικής προέλευσης.
Το σώμα απορροφά αποτελεσματικότερα τον αιμικό σίδηρο. Η κατανάλωση ζωικών τροφών μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση του σιδήρου από φυτικές πηγές και για αυτό το λόγο συστήνεται ο συνδυασμός αυτών.
Τροφές που αποτελούν πλούσιες πηγές αιμικού σιδήρου είναι:
· Μοσχάρι
· Συκώτι
· Ψάρι/ θαλασσινά
· Πουλερικά
Στις καλύτερες φυτικές πηγές σιδήρου ανήκουν:
· Σπανάκι
· Μπρόκολο
· Πατάτες
· Φασόλια
· Αρακάς
· Φακές
· Αποξηραμένα φρούτα όπως σύκα, βερίκοκα, χουρμάδες και σταφίδες
· Ξηροί καρποί και σπόροι
· Δημητριακά πρωινού ενισχυμένα με σίδηρο
Η βιταμίνη C συμβάλλει αποδεδειγμένα στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό. Έτσι, όταν καταναλώνετε κάποια τροφή με σίδηρο ή λαμβάνετε το συμπλήρωμά σας, συνδυάστε παράλληλα την πρόσληψη κάποιας πηγής βιταμίνης C. Τέτοιες επιλογές θα μπορούσαν να είναι:
· Φυσικός χυμός πορτοκαλιού/ ντομάτας
· Ακτινίδια
· Πολύχρωμες πιπεριές
· Γλυκοπατάτες
· Λαχανάκια βρυξελλών
· Κουνουπίδι
· Μπρόκολο
Αντίθετα, θα πρέπει να αποφεύγεται η συνδυαστική κατανάλωση καφέ, τσάι και πηγών ασβεστίου, καθώς αναστέλλουν την απορρόφηση του σιδήρου. Προτιμήστε να τα απολαύσετε με διαφορά κάποιων ωρών.
Σε κάποιες περιπτώσεις πέραν της διατροφικής ενίσχυσης του οργανισμού με σίδηρο, κρίνεται απαραίτητη και η λήψη συμπληρώματος διατροφής σιδήρου. Τη δοσολογία την καθορίζει ο γιατρός μιας και σχετίζεται με τα επίπεδα της φερριτίνης. Συστήνεται τα συμπληρώματα σιδήρου να μη λαμβάνονται για διάστημα άνω των 6 μηνών χωρίς ιατρική παρακολούθηση. Σπάνια, εφόσων γίνει σύσταση από ιατρό, ο σίδηρος μπορεί να χορηγηθεί και ενδοφλέβια.
